Testis Taşları (Testicular Microlithiasis)
- Nedeni bilinmemekle birlikte testis kanallarındaki hücre içi atıkların kireçlenmesi (kalsifikasyonu) sonucu olduğu düşünülmektedir.
- Erişkinlerde %5-6 oranında görülür. Beyaz ırkta daha fazla rastlanır.
- Çocuklarda %3-5 oranında , 1-3 yaş aralığında %1 in altında rastlanır (farklı makalelerde farklı oranlar mevcuttur)
- %60-70 çift taraflı testiste de olabilir.
- Çocukluğunda inmemiş testis hikayesi olanlarda oranında rastlanır.
- Her ne kadar açıkça tanımlanmış bir sınıflama olmasa da testiste sayıları 5 den az olan küçük taşlar limited (sınırlı tip), 5 den fazla olursa (klasik tip) diye adlandırılmaktadır. Çocuklarda klasik tip taşlar daha çok gözlenmektedir.
- Testis taşları testis içerisinde yaygın olarak dağılmış halde olur. Kümeleşme olduğunda daha şüphe uyandırmalıdır. Çünkü bu kötü gelişmiş dokulu bir alan olabilme ihtimalini getirmektedir ki bu bir potansiyel kötü huylu hale gelebilme durumuna karşı uyanık olmayı gerektirir.
- Yine de tek başına ultrasonografi görüntüsü kötü huylu olduğunu göstermek için yeterli değildir.
- Testis iç kanallarında kalsiyum birikmesi, hücre içi atık maddelerin birikmesi ile mikrotaşlar oluşturur. Bu taşlar hydroxyapatiteden oluşmuştur.
- Çocuklarda tek tük gelişen vakalar ve geriye dönük incelemeler yapılan vakalar dışında belirli bir şekilde ortaya konulmuş serilerde bu küçük taşlar ve kötü huylu hale dönüşme arasında bir ilişki ortaya konulamamıştır. Bu yüzden testis tümörü gelişiminde ne etken ne de öncü faktör olmadığını belirten yazarlar vardır.
- Erişkinlerde ise bazı vakalarda bağlantı görülebilmektedir.
- Çocuk vakalarda biopsi önerilmemektedir.
- Prensip olarak çocuklarda iyi huylu bir durum olarak kabul edilir.
- Ancak yine de takip ihmal edilmemelidir.
- Büyük çocuklarda aylık kendi muayenesi ile devam edilirken daha küçüklerde ailesi bu konuda bilgilendirilir ve yıllık doktor kontrolü önerilir.
- İnmemiş testis olanlarda taş riski daha fazladır.
- Testis taşı olan çocukların kardeşlerinde de Ultrasonografi yapılmasını önerenlerde vardır.
- Testis biopsileri rutin takiplerde önerilmese de birinci derece akrabalarında testis kanseri riski olanlarda yapılabilmektedir. İleri derecede küçük testis, inmemiş testis, ve küçük taşlar varsa o zaman biopsi düşünülmelidir diyenlerde vardır
- Tümör hikayesi, inmemiş testis veya atrofi (küçülme) yoksa erişkinlerde de testis taşları iyi huylu kabul edilir.
- Çocuklarda daha çok 10 yaş sonrası ve pubertal dönem sonrası karşılaşıldığından henüz gelişememiş olabilir. Bu yüzden yakın takip önemlidir.
- Aylık kişisel muayene önerilir , eğer erişkinliğe doğru geçilirken hala testis taşları duruyorsa o zaman daha yoğun bir tetkik ve tedavi önerilmektedir.
- Testis taşı teşhisi olan kişinin hem kendisi hem de ailesinin testis yapıları ile ilgili ayrıntılı incelemeye tabi tutulması önemlidir.
- Testis taşı olan ancak başka testis rahatsızlığı bulunmayan şikayeti olmayan sağlıklı genç bireyler (13-39 yaş) kendi muayenelerini yaparak kontrolde olmaları önerilmektedir. (Biopsi gerekmeden)
- Testislerinde başka tanısal bulguları olan ve eş zamanlı testislerinde taşda olan hastalarda karşı testisten biopsi almayı kişiye özel değerlendirilmeli diyen cerrahlarda vardır.
- Testis taşları inmemiş testislerin %0.3 ünde ve daha çok ergenlik öncesi dönemde görülür.
- Ağrı en sık görülen klinik bulgudur. Testis içi kanalcıkların küçük taşlar nedeniyle tıkanıp genişlemesine bağlıdır.
- Testis taşları bazı vakalarda akciğer (pulmoner mikrolitiazis) ve parasempatik sinir sistemi kalsifikasyonları ile birlikte de olabilmektedir.
- Testis taşları ve testisin kötü huylu yapıları arasında ilişki tartışmalıdır.
31-03-2023
